րուք ՚ի նոցանէ զօրութեամբ Տեառն մերոյ Յիսուսի ֆրիստոսի : 6o. լւ եղիցի ընդ ձեզ խաղաղութիւն եւ շնորՀք անդրանկին սիրելւոյ • մէն : |րչակ մեծ Արքայն Պարսից եւ Պարթեւաց , որ L ազգաւ իսկ Պարթեւ, ապըստամբել ասեն ՚ի Մակեդովնացւոցն, եւ թա գաւորել ՚ի վերայ ամենայն Արեւելից, եւ սորեստանեայց • եւ սպանանել զնտիոեւ քոս () ագաւոր ՚ի ՙլ,ինուէ, Հնազանդեցու ցանել զամենայն տիեզերս ընդ ձեռամբ իւ րով: Սա թագաւորեցուցանէ զեղբայր իւր զ] աղարշակ ՛ի վերայ աշխարհիս Հայոց • պատեՀ իմն Համարեալ այսպէս անշարժ իւ րոյ թագաւորութեանն լինել: - քաղաք թագաւորութեան տայ նմա զՄծբին . եւ սահմանս Հատանէ նմա զմասն ինչ յարեւ, մտեայ լսորւոց, եւ զՊաղեստին, եւ զսիա, եւ զամենայն միջերկրեայս, եւ զԹիտալիա . ՛ի ծովէն Պոնտոսի մինչեւ ՚ի տեղին՝ ուր կաւ կաս յարեւմտեանն յանգի ծով. եւ զտըրպատական . 9, եւ 99 այլ որչափ միտք քո եւ քաջութիւն Հասանեն . զի սահմանք քաջաց՝ ասէ , զէնն իւրեանց • որքան Հատանէ, այն քան ունի »: Սորա կարգեալ զիշխանութիւն իւր մե ծապէս, եւ Հաստատեալ զթագաւորութին from such, with the aid of our Lord Jesus 60. And the peace and grace of the belo- LORD BYRON'S TRANSLATION Also in French rive in the tremueslation of the famores Amer Vai Arsaces the great King of the Persians livian and Parthians is said with the Parthians to He appointed his brother Valarsaces King of Armenia, rightly deeming that his dominious would thus become more secure and consolidated; he bestowed upon him the royal of Nisibin, and assigned the limits of his territory, one part from the west of Syria, and Palestine and Asia and all the inland places and Thitalia from the Pontic sea to the spot where Caucasus ends in the western Ocean, and Atropatane, and » whatever else thy prudence or valour may acquire. For to the brave, he says, their arms are boundaries, what they win, they wear«. He, when he had completely tranquilized his kingdom, and established his power, de իւր՝ կամ՝ եղեւ գիտել սորա, թէ ոյք, եւ որպիսի արք տիրեալ են ՚ի վերայ աշխարհիս Հայոց մինչեւ ցնա • զքաջաց արդեօք, եթէ զվատաց անցեալունի զտեղի : ւ գտեալ զոմն ՝ սորի |՝արիբաս (կամ՝ Մ՝արաբաս ) կատինայ, այր ուշիմ եւ վարժ քաղդէացի եւ յոյն գրով, զոր յղէ առ մեծ եղբայր իւր Արշակ արժանի ընծայիւք, բա նալ նմա զդիւանն արքունի . եւ գրէ ձեւ բանից օրինակ զայս : ,, առնա | րշակ՝ թագաւոր երկրի եւ ծովու . որոյ անձն եւ պատկեր, որպես եւ է իսկ, մեր ա տուածոց . իսկ բախտ եւ պատաՀումն՝ ՚ի վեր քան զամենայն թագաւորաց. եւ մտաց լայնութիւն՝ որչափ երկնի ՛ի վերայ երկրի վ աղարշակ կրտսեր եղբայր քո, եւ նիզակա կից . որ ի քէն կարգեալ րքայ Հայոց . Ո՛ղջ լեր ամենայն յաղթութեամբ : Քանզի պատուէր ընկալայ ՚ի քէն՝ քաջութեան եւ իմաստութեան Հոգ տանել, ոչ երբեք անփոյթ արարեալ զքոյովն խրատու, այլ խնամ՝ տարեալ Հոգացայ ամենայ նի՝ որչափ միտք եւ Հասողութիւն բաւեցին : իւ այժմ՝ ՚ի քումմէ խնամակալութենէ զետեղեալ թագաւորութիւնս՝խորՀուրդ ՚ի մտի եդի գիտել, թէ ոյք ոմանք յառաջ քան զիս իցեն տիրեալ աշխարՀիս Հայոց • եւ ուստի “լ,ախարարութիւնքս՝ որ աստ կան: () ի ոչ կարգք ինչ լեալաստ յայտնի, եւ ոչ Մեհենից պաշտամունք, եւ ոչ գլխաւորաց sired to know, who and what sort of men had reigned before him over Armenia, and whether they were valiant or indolent. Having chosen therefore a Syrian, Maribas (or Marabas) of Catina, a learned man, and very skilful in Chaldaic and Greek literature, he sent him to his brother Arsaces, with proper presents, to entreat him to permit the inspection of the royal Archives; and furnised him with letters of which the following is a specimen. » To Arsaces King of Earth and Sea, whose form and image are like those of our Gods, but his fortune and fate above all Monarchs, and the greatness of his mind such as is the heaven above the earth; Valarsaces his younger brother and fellow-Soldier, appointed by him King of Armenia, sends Health and Victory in all things. Since I received thy commands to culti vate valour and wisdom, I have never neglected this thine admonition; but have administered in all things with diligent care, to the extent of my capacity and power. Being delegated by thee to this kingdom, I have resolved to enquire what order of men ruled over Armenia before me, and what was the origin of these Satrapies around me. For neither indeed appears any regularity of things here whence it may be seen, what was the worship in the temples, or աշխարՀիս առաջինն յայտնի է, եւ ոչ վեր ջինն , եւ ոչ այլ ինչ օրինաւոր • այլ խառն՚ի խուռն ամենայն եւ վայրենի . վ ամն որոյ աղաչեմ զքո Տէրութիւնդ՝ Հրամայես բանալ զդիւանդ արքունի ընդդէմ՝ առնդ եկելոյ առաջի քոյոյ Հզօր չերութեանդ . զի գտեալ զղձալին եղբօր քոյ եւ որդւոյ՝ բերցէ զստոյգն փութապէս . եւ զմեր Հեշտութիւնն որ ՚ի կամակատարու թենէ լեալ՝ քաջ գիտեմ՝ խնդութիւն քեզ լեալ: Ողջ լեր երեւելիդ բնակութեամբ ՚ի մէջ Դից “ : ւ ընկալեալ լրշակայ մեծի զգիրն ի ձեռաց |Մարիբասայ կատինայ՝ մեծաւ լրջ մտութեամբ Հրամայէ առաջի առնել նմա զՂիւանն արքունի՝ որ ՚ի ՙլ,ինուէ . միան գամայն եւ ուրախացեալ այսպիսի միտս ու նել եղբօր իւրոյ՝ որոյ զկէս թագաւորու թեան իւրոյ Հաւատացեալ էր : ւ խուզեալ սորա զամենայն մատեանսն՝ գտանէ մատեան մի Հելլեն գրով. յորոյ վե րայ էր՝` ասէ , վերնագիրն այսպէս : » ՝ յս մատեան Հրամանաւ |ղեքսանդրի ՚ի «աղդէացւոց բարբառոյ փոխեալ 'ի Յոյնն . որ ունի զբուն Հնոց եւ զնախնեացն րանս • որոյ սկիզբն լեալ ասէ զ() րուանն, եւ զՏիտանն, եւ զպետոսթէ • յորում` եւ զիւրաքանչիւր ոք ՛ի ծննդոց երից նախարա րականացս այսոցիկ արանցս զարս անուանիս |