orationis aptarunt: et cum iis feliciffime ceffit imitatio, qui verbis atque nuneris funt non multum differentes, vim dicendi atque inventionis non affequun tur, fed plerumque declinant in peius, et proxima virtutibus vitia comprehendunt, fiuntque pro grandibus tumidi, preffis exiles, fortibus temerarii, laetis corrupti, compofitis exsultantes, fimplicibus negligentes. Ideoque qui horride atque incompofite quam libet frigidum illud et inane extulerunt, antiquis fe pares credunt: qui carent cultu atque sententiis, Atticis scilicet: qui praecifis conclufionibus obfcuri, Salluftium atque Thucydidem fuperant: triftes ac ieiuni Pollionem aemulantur: otiofi et fupini, fi quid modo longius circumduxerunt, iurant, ita Ciceronem loquuturum fuiffe. Noveram quosdam, qui fe pulchre expressisse genus illud coeleftis huius in dicendo viri fibi vide rentur, fi in claufula pofuiffent: Effe videatur. Ergo primum eft, ut quod imitaturus eft quisque, intelligat, et quare bonum fit, fciat. Tum in fufcipiendo onere confulat fuas vires. Nam quaedam funt imitabilia, quibus aut infirmitas naturae non fufficiat, aut diverfitas repugnet. Nec cui tenue ingenium erit, fola velit fortia et abrupta: cui forte quidem, fed indomitum, amore fubtilitatis et vim fuam perdat, et elegantiam, quàm cupit, non affequatur. Nihil est enim tam indecens, quam cum mollia dura fiunt. Atque ego illi praeceptori, quem inftitueram in libro fecundo, tradidi non ea fola docenda effe, ad quae quemque difcipulorum natura compofitum videret. Nam is et adiuvare debet, quae in quoque eorum invenerit bona, et, quantum fieri poteft, adiicere quae defunt, et emendare quaedam et mutate. Rector enim eft alienorum ingeniorum atque formator. Dif ficilius eft naturam fuam fingere. Sed ne ille quidem doctor, quanquam omnia, quae recta funt, velit effe in fuis auditoribus quam pleniffima, in eo tamen, cui naturam obftare viderit, laborabit. Id quoque vitan dum, (in quo magna pars erat) ne in oratione poetas nobis et historicos, in illorum operibus oratores aut declamatores imitandos putemus. Sua cuique propofita lex, fuus cuique decor eft. Nec comoedia in cothurnos affurgit, nec contra tragoedia focco ingreditur. Habet tamen omnis eloquentia aliquid commune. Id imitemur, quod commune eft. Etiam hoc folet incommodi accidere iis, qui se uni alicui generi dediderunt, ut fi afperitas his placuit alicuius, hanc etiam in leni ac remiffo cauffarum genere non exuant: si tenuitas aut nuditas, in afperis gravibusque cauffis ponderi rerum parum refpondeant: cum fit diversa non caullarum modo inter ipfas conditio, fed in fingulis etiam cauffis partium; fintque alia leniter, alia alpere, alia concitate, alia remiffe, alia docendi, alia movendi gratia dicenda: quorum omnium diffimilis atque diversa inter fe ratio eft. Itaque ne hoc quidem suaserim, uni se alicui proprie, quem per omnia sequatur, addicere. Longe perfectiffimus Graecorum Demofthenes, aliquid tamen aliquo in loco melius alii. Plurima ille, fed non qui maximne imitandus, etiam folus imitandus eft. Quid ergo? non eft fatis omnia fic dicere, quomodo Marcus Tullius dixit? Mihi quidem fatis effet, fi omnia confequi poffem. Quid tainen nocet, vim Caefaris, afperitatem Coelii, diligentiam Pollionis, iudicium Calvi, quibusdam in locis aflumere? Nam praeter id, quod prudentis eft, quod in quoque optimum eft, fi poffit, fuum facere: tum in tanta rei difficultate unuin intuentes, vix aliqua pars fequitur. Ideoque cum totum exprimere, quem elegeris, pene fit homini inconceffum: plurium bona ponamus ante oculos, ut aliud ex alio haereat, et, quó quidque loco conveniat, aptemus. Imitatio autein (nama (nam faepius idem dicam) non fit tantum in verbis. Illuc intendenda mens, quantum fuerit ill's viris detoris in rebus atque perfonis, quod confilium, quae difpofitio, quain omnia etiam, quae delectationi videantur data, ad victoriam fpectent: quid agatur prooemio, quae ratio et quam varia narrandi, quae vis probandi ac refellendi, quanta in affectibus omnis ge neris movendis fcientia, quamque laus ipfa popularis utilitatis gratia affumta, quae tum eft pulcherrima, cum fequitur, non cum arceffitur. Haec fi perviderimus, tum vere imitabimur. Qui vero etiam propria his bona adiecerit, ut fuppleat, quae deerant, circumcidat, fi quid redundabit, is erit (quem quaerimus) perfectus orator: quem nunc confummari potiffimum oportebat, cuin tanto plura exempla bene dicendi fuperfint, , quam illis, qui adhuc fummi funt, contigerunt. Nam erit haec quoque laus eorum, ut priores fuperaffe, pofteros docuiffe dicantur. Seneca. Seneca. E. oben, E. 33, Seine philosorhische Schriften, vom Zorn, von der Fürsehung, von der Gemüthsruhe, von der Lindigkeit, von der Wohlthätigkeit, und von der Kürze des Lebens, enthalten einen schäßbaren Vorrath von scharfsinniger und praktischer Lebensphilosophie, ungeachtet des beständigen Hins blicks auf die Lehren des Stoicifmus, und der durch die anhals tende Dauer ermüdenden Antithefen und beständigen Einschnitte der Schreibart. Diderot war wohl freilich ein zu enthusiastischer Verehrer dieses Philosovhen; indeß wird man sich die Lesung des felben gewiß noch weit lehrreicher und fruchtbarer machen können, wenn man seinen Kommentar damit verbindet, der auch ins Deutsche überseht ix, und im Original den Titel hat: Effai fur les Regnes de Claude et de Neron, et fur les Moeurs et les Ecrits de Séneque, pour fervir d'Introduction à la lecture de ce Philofophe; à Londres, 1782, 2 Voll. 8. DE TRANQUILLITATF ANIMI, Ad imperfectos et mediocres, et male fanos, hic meus fermo pertinet, non ad fapienten. Huic non timide, nec pedetentim ambulandum eft. Tanta enim fiducia, fui eft, ut obviam fortunae ire non dubitet, nec unquam loco illi ceffurus fit: nec habet ubi illam timeat: quia non mancipia tantum, poffeffionesque, et dignitatem, fed corpus quoque fuum, et oculos, et inanum, et quidquid eft cariorem vitam facturun, feque, ipfum inter precaria numerat, vivitque ut commodatus fibi, et repofcentibus fine triftitia redditurus. Nec ideo eft vilis fibi, quia fcit fe fuum non effe: fed omnia tain diligenter faciet, tam circumfpecte, quam religiofus homo fanctusque folet tueri fidei commilla. Quan-, docunque autem reddere iubebitur, non queretur cum fortuna: fed dicet: Gratias ago pro eo quod poffedi, Heisp.Samml. 8.Bd. 1.Abth. habui น habuique. Magna quidem res tuas mercede colui; sed quia imperas, cedo gratus libensque. Si quid habere me tui volueris, etiam nunc fervabo: fi aliud placet, ego vero factum fignatumque argentum, domnun, familiamque mean reddo, reftituo. Appellaverit natura, quae prior nobis credidit, et huic dicemus, Recipe animum meliorem quam dedifti: non tergiverfor, nec refugio. paratun habes a volente, quod non sentienti dedifti; aufer. Reverti unde veneris: quid grave eft? male vivet, quisquis nefciet bene mori. Huic itaque primum rei pretium detrahendum eft, et fpiritus inter vilia numerandus. Gladiatores (ait Cicero) invifos habemus, fi omni modo vitam impetrare cupiunt: favemus, fi contemtun eius prae fe ferunt. idem evenire nobis fcias; faepe enim cauffa moriendi est, timide mori. Fortuna illa, quae ludos fibi facit, Quo, inquit, te refervem, malum et trepidun animal? eo magis convulneraberis et confodieris, quia nefcis praebere iugulum. At tu et vives diutius, et morieris expeditius, qui ferrum non fubducta cervice, nec manibus oppofitis, fed animole recipis. Qui mortem timebit, nihil unquam pro homine vivo faciet. at qui fcit, hoc fibi cum conciperetur, ftatim condictuan, vivet ad formulam; et fimul illud quoque eodem' aniini robore praeftabit, ne quid ex his, quae eveniunt, fubitum fit. Quidquid enim heri poteft, quafi futurum profpiciendo, malorum omnium impetus molliet. qui ad praeparatos exfpectantesque nihil afferunt novi: securis et beata tantum spectantibus, graves eveniunt, Morbus eniin, captivitas, ruina, ignis, nihil horum repentinum eft. Sciebam in quam tumultuofum me contubernium natura claufiffet, totiens in vicinia mea conclamatum eft, totiens praeter limen immaturas exféquias fax cereusque praeceffit: faepe altius ruentis aedificii fragor fomit multos ex his, quos forum, Awkimmers curja |